De tumulus van Gutschoven is gelegen op het zogenaamde Tomveld. Hij werd van 26 augustus tot 6 september 1985 opgegraven door de archeologische buitendienst van het Provinciaal Gallo-Romeins Museum te Tongeren. Die bleek reeds eerder door schatgravers door middel van een smalle tunnel onderzocht te zijn, zij het zonder succes. Mogelijk gebeurde dit door Franse soldaten van Lodewijk de XV tijdens de Oostenrijkse Successieoorlog. Zij kenden echter geen succes.

De grafheuvel had een ovaal grondplan met als grootste doormeter 20,5 meter en als kleinste 17,5 meter. Het oorspronkelijk oppervlak moet vroeger veel grotere geweest zijn. Dat kon afgeleid worden uit de nog zichtbare en opvallende verhevenheid rondom de basis van de grafheuvel. Ook was hij hoger dan de huidige 3,20 meter.

De grafheuvel werd opgeworpen in verschillende fasen. Tijdens het onderzoek stelden de archeologen de aanwezigheid vast van een ovale kuil in het centrum met een ronde grijze paalkern. Binnen het oppervlak van de tumulus bevonden zich twee brandgraven uit de Gallo-Romeinse periode, één van een jonge vrouw en één vermoedelijk van een man. Ook werden tijdens de opgravingen sporen van grafrituelen uit de La Tène-tijd aangetroffen.

Het vrouwengraf werd omwille van de rijkelijke inhoud als het eigenlijke tumulusgraf beschouwd. Haar crematieresten waren verzameld in een mooie helder blauwgroene glazen urne en vergezeld van een grote hoeveelheid vaatwerk. Alles was geplaatst op de bodem van een grafkuil van 100 x 92 cm. Er werden geen sporen van een houten grafkamer terug gevonden. De hele kuilruimte was gevuld met brandstapelresten. De archeologen troffen tevens dierlijke brandresten aan. De bijzettingen kunnen op basis van de grafgiften tussen 70 en 90 gedateerd worden. De sporen uit de La Tène-tijd tonen aan dat de grafheuvel boven op een oudere begraafplaats was opgeworpen.

De grafinhouden worden bewaard/tentoongesteld in het Gallo-Romeins Museum Tongeren.

Foto's: 1974, 1985, 1994, 2013, 2019