De Via Vipsania

In Noord-Gallië gaat het Romeinse wegennet terug op de opmetingen tijdens het gouverneurschap van M. Vipsanius Agrippa

Hij was één van de belangrijk­ste medewer­kers van keizer Augustus. De opmetingen startten in 39/38 v.C. Samen met de organisatie van de provincies en de civitates, de stichting van steden en de inrichting van het kadaster als basis voor het grondbezit paste dat in de doelstelling van keizer Augustus om de gebieden, die C. Iulius Caesar tussen 58 en 51 v.C. had veroverd, snel te pacificeren en het Romeinse Rijk in Germanië over de Rijn tot aan de Elbe en in Britannië uit te breiden, wat later om de militaire zone langs de Rijn op een systematische wijze uit te bouwen.

Oude wegen dragen soms legendarische namen. Op enkele oude kaarten verwijst de naam ‘Chaussée Brunehaut’, ook wel ‘Chemin Brunehaud’ naar de Romeinse weg tussen Maastricht en Tongeren. Op de kaart van Villaret (1745-1748) bij voorbeeld verschijnt de naam ‘Chaussée de Brunehaut’ voor heerweg van Tongeren naar Bavay. Op de kaart van Ferraris (1771-1778) duidt de naam ‘Chemin Brunehaud’ de Romeinse weg tussen Tongeren en Maastricht net buiten Tongeren aan.

Ondertussen heeft deze weg in Nederland een nieuwe naam gekregen, namelijk Via Belgica. De naam werd op het einde van de 20^ste eeuw door enkele archeologen bedacht maar volgt daarbij de Romeinse conventies niet. De Romeinen hadden immers de gewoonte hun wegen te vernoemen naar de bouwheer, zoals bijvoorbeeld de Via Appia naar Appius Claudius of de Via Domitia naar Cn. Domitius Ahenobarbus. Ook de bestemming vormde nogal eens de naam zoals de Via Tiburtina naar Tibur, de Via Ostiensis naar Ostia en de Via Praenestina naar Praenestina. De naam Via Belgica is dus wat ongelukkig gekozen vermits hij verwijst naar een weg naar Belgica en niet door Belgica zoals bedoeld. Vermits het Romeinse wegennet in Gallië terug gaat op de opmetingen die werden gecoördineerd door M. Vipsanius Agrippa zou een naam als de Via Vipsania, naar analogie van de Porticus Vipsania in Rome die werd gebouwd in opdracht van Vipsania Polla, de zuster Agrippa, veel correcter geweest zijn. Maar enige historische aanwijzing daarvoor is er niet. Ondertussen moet de zogenaamde Via Belgica het toerisme in Nederlands Limburg aanwakkeren en het Romeinse verleden tot leven wekken. En zo heeft de ‘Weg van Brunhilde’ een nieuwe legendarische naam gekregen.