De tumulus van Sint-Anna in Vrijhern

Gepubliceerd op 16 augustus 2020 om 17:31

Op een kleine heuvel in de Sint-Annastraat, vlak bij de kluis van Vrijhern met Loretokapel (17de eeuw), staat de Sint-Annakapel.

Op de kaart van Ferraris wordt deze kapel ‘Chapelle de Vier Linden’ genoemd. Zij werd in 1653 op een heuvel gebouwd in natuurbaksteen en is door vier lindebomen omgeven. De kapel dateert van 1653. 

Volgens de overlevering is de heuvel waarop de kapel werd gebouwd een tumulus. Hierover bestaat verwarring en onduidelijkheid. Hoe dan ook lag deze vermoedelijke tumulus met kapel langs de oude Romeinse weg die vanuit Tongeren noordwaarts richting Bilzen liep. Het volume van deze heuvel zou deze overlevering verder kunnen bevestigen. De tumulus zou echter vroeger reeds leeg geroofd zijn.

De oudere literatuur vermeldt dat in Riksingen twee tumuli stonden. Eén tumulus lag aan de oude veldweg 'de Keiberg'. De tweede tumulus zou deze zijn. In 1796 werd het dorp Vrijhern bij Riksingen ingedeeld. Dat betekent dat deze vermoedelijke tumulus samen met de Sint-Annakapel ook onder Riksingen viel. Sedert 1972 is Riksingen gefusioneerd met Tongeren. Vrijhern werd echter samen met die tweede (vermoedelijke) tumulus in 1977 bij Hoeselt gevoegd.

Oude foto's illustreren hoe de omgeving van de Sint-Annakapel en de kluis van Vrijhern in de loop der jaren veranderd is. Van het oorspronkelijke landschap blijft amper nog iets over. Ook het karakter van de oude landweg is verdwenen. 

Aan de andere zijde van Tongeren ligt de zogenaamde tumulus van Otrange, een opvallende heuvel direct langs de oude Romeinse weg van Tongeren naar Bavay lag, waarop een kapelletje gewijd aan Sint-Eligius (Sint-Eloi) staat. Hier is de omgeving veel beter bewaard gebleven.

Of de beide heuvels met kapel echte tumuli zijn, is nog steeds geen uitgemaakte zaak.